Τί είναι ένα Σύστημα Ponzi και είναι το MLM μία παρόμοια απάτη;
Ponzi Scheme (Σύστημα Πόνζι)
Η λέξη Ponzi προέρχεται από τον Charles Ponzi που έκανε γνωστά αυτού του τύπου τα σχήματα.
Ένα σύστημα Ponzi είναι ένα παράνομο επενδυτικό σχήμα που περιλαμβάνει την
πληρωμή απόδοσης σε επενδυτές από τα χρήματα που πληρώνονται από μεταγενέστερους επενδυτές, αντί από τα καθαρά κέρδη που συγκεντρώνονται από πραγματικές πωλήσεις. Σύμφωνα με το FTC (Federal Trade Commission), “...υπάρχει μία έκφραση που συνοψίζει ωραία αυτό το σχήμα: Λέγεται “κλέβοντας από τον Πέτρο για να πληρώσω τον Παύλο.”
Η βασική ιδέα του Charles Ponzi ήταν ότι μπορούσε να πάρει χρήματα από το άτομο #1 και να του πει ότι θα του δώσει έναν υψηλό τόκο για τα χρήματά του. Όταν το άτομο #2 έδινε χρήματα στον Ponzi, ο Ponzi έπαιρνε μέρος αυτών των χρημάτων και τα έδινε στο άτομο #1 - επομένως εκπλήρωνε την υποχρέωση να του δώσει έναν υψηλό τόκο. Όταν το άτομο #3 ερχόταν, ο Ponzi έπαιρνε μέρος αυτών των χρημάτων για να πληρώσει το άτομο #2 - επομένως εκπλήρωνε την υποχρέωσή του. Αν δεν υπήρχε #4, τότε ο Ponzi δεν μπορούσε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τους στο #3.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι αυτά τα σχήματα ξέμειναν από άτομα και κατέρρευσαν.
Ο Charles Ponzi έμαθε αυτό το σύστημα όταν δούλευε σε μία τράπεζα στον Καναδά. Παρατήρησε ότι η τράπεζα "γνώριζε" ποτέ δε θα πήγαιναν όλοι
στην τράπεζα και να έπαιρναν ταυτόχρονα τα χρήματά τους. Επομένως, η
τράπεζα μπορούσε να δανείζει άλλων χρήματα σε πιθανούς δανειστές. Οι
τράπεζες ακόμα και σήμερα λειτουργούν με βάση αυτή την αρχή.
Προσωπικά πιστεύω ότι οι τράπεζες λειτουργούν ένα "οργανωμένο" σύστημα Ponzi.
Όταν μία τράπεζα σας πληρώνει τόκο για τα χρήματα που έχετε καταθέσει σ' αυτήν, από που βρίσκουν αυτόν τον τόκο; Ίσως από χρήματα που έχουν κερδίσει στο χρηματιστήριο ή σε επιχειρηματικές επενδύσεις, καθώς και από τα χρήματα άλλων ανθρώπων. Δεν είναι αυτό το ίδιο με το “δανείζομαι από τον Πέτρο για να πληρώσω τον Παύλο;”
Όταν μία τράπεζα σας πληρώνει τόκο για τα χρήματα που έχετε καταθέσει σ' αυτήν, από που βρίσκουν αυτόν τον τόκο; Ίσως από χρήματα που έχουν κερδίσει στο χρηματιστήριο ή σε επιχειρηματικές επενδύσεις, καθώς και από τα χρήματα άλλων ανθρώπων. Δεν είναι αυτό το ίδιο με το “δανείζομαι από τον Πέτρο για να πληρώσω τον Παύλο;”
;-)
Τι θα συνέβαινε αν οι άνθρωποι σταματούσαν να βάζουν χρήματα στις τράπεζες; Θα κατέρρεαν;
Ένα σύστημα Ponzi είναι διαφορετικό από ένα σχήμα Πυραμίδας στο ότι στο σύστημα Ponzi τα χρήματα επιστρέφονται μόνο σε ένα άτομο (όπως τον Charles Ponzi), επομένως το άτομο που είναι στην κορυφή κερδίζει όλα τα χρήματα. Αντιθέτως, σε ένα σχήμα πυραμίδας, κάθε “επίπεδο” κερδίζει χρήματα.
Το Federal Trade Commission δηλώνει ότι αυτό είναι το πρόβλημα με το σύστημα Ponzi είναι ότι δεν υπάρχει “πραγματική” επιχείρηση που να συνδέεται μ’ αυτό και “Όταν το σχήμα καταρρεύσει, οι περισσότεροι επενδυτές βρίσκονται στον πάτο, ανήμποροι να καλύψουν τις απώλειές τους.” (Debra Valentine, General Counsel for the U.S. FEDERAL TRADE COMMISSION)
Το MLM δεν είναι ένα σύστημα Ponzi γιατί έχει ένα πραγματικό προϊόν και είναι μια πραγματική επιχείρηση.
Πρόσθετες σκέψεις πάνω στο ίδιο θέμα...
Βάση στο πως ορίζει το FTC ένα σύστημα Ponzi, το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης των ΗΠΑ είναι κι αυτό τέτοιο σχήμα. Η Διοίκηση Κοινωνικής Ασφάλισης το ονομάζει "Pay-As-You-Go".
Εδώ είναι η απάντηση της Διοίκησης της Κοινωνικής Ασφάλισης σ' αυτό τον ισχυρισμό:
Υπάρχει μια επιφανειακή αναλογία μεταξύ πυραμίδας ή συστημάτων Ponzi και των ασφαλιστικών προγραμμάτων pay-as-you-go, δεδομένου ότι και στα δύο χρήματα από μεταγενέστερων συμμετεχόντων πηγαίνουν για να πληρώσουν επιδόματα των προηγούμενων συμμετεχόντων. Αλλά εδώ είναι όπου τελειώνει η ομοιότητα. Ένα σύστημα pay-as-you-go μπορεί να απεικονιστεί ως ένα απλό σύστημα αγωγών, όπου τα χρήματα από τρέχουσες εισφορές να έρχονται στο εμπρόσθιο άκρο και τα χρήματα αυτά να πηγαίνουν σε τρέχοντες δικαιούχους στο άλλο άκρο. Έτσι θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι σε κάθε δεδομένη στιγμή θα μπορούσαν να υπάρχουν, ας πούμε, 40 εκατομμύρια άτομα που λαμβάνουν παροχές στο πίσω άκρο του αγωγού· και για όσο χρονικό διάστημα είχαμε 40 εκατομμύρια ανθρώπους να πληρώνουν φόρους στο εμπρόσθιο άκρο του σωλήνα, το πρόγραμμα θα μπορούσε να να συνεχιστεί για πάντα. Δεν απαιτείται διπλασιασμός των συμμετεχόντων κάθε φορά που μια πληρωμή γίνεται σε τρέχοντες δικαιούχους. (Δεν χρειάζεται να είναι ακριβώς ο ίδιος αριθμός εργαζομένων και των δικαιούχων σε μια δεδομένη στιγμή - απλά πρέπει να υπάρχει μία σταθερή σχέση μεταξύ των δύο.) Εφόσον το ποσό των χρημάτων που έρχονται στο εμπρόσθιο άκρο του σωλήνα διατηρεί μία ισορροπία με τα χρήματα που έχουν καταβληθεί, το σύστημα μπορεί να συνεχιστεί για πάντα. Δεν υπάρχει μη-βιώσιμη εξέλιξη που να κινεί το μηχανισμό του συνταξιοδοτικού συστήματος pay-as-you-go και έτσι δεν είναι πυραμίδα ή σύστημα Ponzi.
Εάν τα δημογραφικά στοιχεία του πληθυσμού ήταν σταθερά, τότε το σύστημα pay-as-you-go δεν θα είχε σκαμπανεβάσματα στη χρηματοδότηση λόγω δημογραφικών στοιχείων και κανένα λογικό άτομο δεν θα το σύγκρινε με ένα σύστημα Ponzi. Ωστόσο, δεδομένου ότι τα δημογραφικά στοιχεία του πληθυσμού τείνουν να αυξάνονται και να πέφτουν, το ίδιο συμβαίνει και με την ισορροπία των συστημάτων pay-as-you-go. Κατά περιόδους, όταν περισσότεροι νέοι συμμετέχοντες εισέρχονται στο σύστημα από αυτούς που λαμβάνουν τις παροχές υπάρχει τάση για πλεόνασμα της χρηματοδότησης (όπως τα πρώτα χρόνια της Κοινωνικής Ασφάλισης). Κατά περιόδους, όταν οι δικαιούχοι αυξάνονται ταχύτερα από ό,τι οι νεοεισερχόμενοι (όπως θα συμβεί όταν οι baby boomers θα πάρουν σύνταξη), υπάρχει τάση για έλλειμμα. Αυτή η ευπάθεια στα δημογραφικά σκαμπανεβάσματα είναι ένα από τα προβλήματα με τη χρηματοδότηση pay-as-you-go. Αλλά αυτό το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με τα συστήματα Ponzi, ή οποιαδήποτε άλλη δόλια μορφή χρηματοδότησης, είναι απλά η φύση των συστημάτων pay-as-you-go.
Προφανώς η Κοινωνική Ασφάλιση είναι ‘νόμιμη’ γιατί η κυβέρνηση φτιάχνει τους νόμους. Αν δυσκολεύεστε να πιστέψετε ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να λειτουργεί ένα παράνομο σύστημα, διαβάστε αυτό. Αλλά οπωσδήποτε φαίνεται ότι δανείζονται από τον Πέτρο για να πληρώσουν τον Παύλο. Η αναλογία τους ενός συστήματος αγωγών μοιάζει πολύ με αυτό που έκανε ο Charles Ponzi. ... “να απεικονιστεί ως ένα απλό σύστημα αγωγών, όπου τα χρήματα από τρέχουσες εισφορές να έρχονται στο εμπρόσθιο άκρο και τα χρήματα αυτά να πηγαίνουν σε τρέχοντες δικαιούχους στο άλλο άκρο.”... Ίσως κάτι μου διαφεύγει.
Τώρα, κοιτώντας το ιστορικά, νομίζω ότι η Κοινωνική Ασφάλιση έκανε πολύ καλή δουλειά βοηθώντας να ξεφύγουμε από τη Μεγάλη Ύφεση. Αλλά μου φαίνεται (και είναι απλά η γνώμη μου) ότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε την ιδέα για την οποία συνελήφθη ο Charles Ponzi.
Η μεγαλύτερη απόδειξη ότι λειτουργεί παρόμοιο σύστημα με αυτό του Ponzi είναι ότι τελικά φαίνεται ότι “δεν δουλεύει!” Βλέπουμε την ενοποίηση των ταμείων γιατί θα είχαν πτωχεύσει σε λίγα χρόνια. Δηλαδή θα καταρρεύσει. Ο λόγος για αυτό, όπως ισχυρίζονται, είναι γιατί δεν υπάρχουν αρκετοί νέοι άνθρωπο που να πληρώνουν στο σύστημα με τα χρήματα των οποίων να πληρώσουν αυτούς που συνέβαλαν όλα τα χρόνια που δούλευαν. Οπότε είναι αυταπόδεικτο ότι δεν υπάρχουν αρκετοί Πέτροι για να πληρώσουν τους Παύλους.
Επιτρέψτε μου να αναφέρω ξανά το σχόλιο από τον FTC: “Όλες οι πυραμίδες ή τα συστήματα Ponzi καταρρέουν. Όταν το σχήμα καταρρεύσει, οι περισσότεροι επενδυτές βρίσκονται στον πάτο, ανήμποροι να καλύψουν τις απώλειές τους.” (Debra Valentine, General Counsel for the U.S. FEDERAL TRADE COMMISSION)
Όπως και να παραποιήσει κάποιος τις λεπτομέρειες, τα γεγονότα είναι ότι τουλάχιστον κάποιοι άνθρωποι στην κυβέρνηση χρησιμοποίησαν την Κοινωνική Ασφάλιση ως μέσο για να κάνουν μία απάτη. Το 1983 η κυβέρνηση προέβλεψε τη “δημογραφική αλλαγή” που θα έφερναν οι Baby Boomers και θα είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση της Κοινωνικής Ασφάλισης. Για να το αποτρέψουν αυτό, το Κογκρέσο αύξησε τους φόρους και μείωσε τις συντάξεις (Ο Πέτρος πληρώνει περισσότερο, ο Παύλος παίρνει λιγότερα). Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση συγκέντρωσε περισσότερα χρήματα, 667 δις δολάρια επιπλέον ήρθαν από το 1983 ως το 2001, και η κυβέρνηση τα ξόδεψε! Ο ορισμός της απάτης είναι “ενσυνείδητη παραποίηση της αλήθειας, που στηρίζεται στην εμπιστοσύνη και στην ευπιστία των άλλων και αποβλέπει σε οικονομικά κυρίως οφέλη”. Οπότε η κατάρρευση της Κοινωνικής Ασφάλισης είναι λόγω του ότι δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που να πληρώνουν το σύστημα, ή εξαιτίας κακοδιαχείριση των κεφαλαίων;
Προσωπικά, πληρώνω στο σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης 27 χρόνια. Δε νομίζω ότι θα μπορέσω να αναπληρώσω τις απώλειές μου. Μακάρι εσείς να ‘μπήκατε στο ξεκίνημα’ και να πάρετε περισσότερα από εμένα.
Το MLM δεν είναι σύστημα Ponzi επειδή υπάρχουν πραγματικά προϊόντα και είναι μία πραγματική επιχείρηση.
Τι θα συνέβαινε αν οι άνθρωποι σταματούσαν να βάζουν χρήματα στις τράπεζες; Θα κατέρρεαν;
Ένα σύστημα Ponzi είναι διαφορετικό από ένα σχήμα Πυραμίδας στο ότι στο σύστημα Ponzi τα χρήματα επιστρέφονται μόνο σε ένα άτομο (όπως τον Charles Ponzi), επομένως το άτομο που είναι στην κορυφή κερδίζει όλα τα χρήματα. Αντιθέτως, σε ένα σχήμα πυραμίδας, κάθε “επίπεδο” κερδίζει χρήματα.
Το Federal Trade Commission δηλώνει ότι αυτό είναι το πρόβλημα με το σύστημα Ponzi είναι ότι δεν υπάρχει “πραγματική” επιχείρηση που να συνδέεται μ’ αυτό και “Όταν το σχήμα καταρρεύσει, οι περισσότεροι επενδυτές βρίσκονται στον πάτο, ανήμποροι να καλύψουν τις απώλειές τους.” (Debra Valentine, General Counsel for the U.S. FEDERAL TRADE COMMISSION)
Το MLM δεν είναι ένα σύστημα Ponzi γιατί έχει ένα πραγματικό προϊόν και είναι μια πραγματική επιχείρηση.
Πρόσθετες σκέψεις πάνω στο ίδιο θέμα...
Βάση στο πως ορίζει το FTC ένα σύστημα Ponzi, το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης των ΗΠΑ είναι κι αυτό τέτοιο σχήμα. Η Διοίκηση Κοινωνικής Ασφάλισης το ονομάζει "Pay-As-You-Go".
Εδώ είναι η απάντηση της Διοίκησης της Κοινωνικής Ασφάλισης σ' αυτό τον ισχυρισμό:
Υπάρχει μια επιφανειακή αναλογία μεταξύ πυραμίδας ή συστημάτων Ponzi και των ασφαλιστικών προγραμμάτων pay-as-you-go, δεδομένου ότι και στα δύο χρήματα από μεταγενέστερων συμμετεχόντων πηγαίνουν για να πληρώσουν επιδόματα των προηγούμενων συμμετεχόντων. Αλλά εδώ είναι όπου τελειώνει η ομοιότητα. Ένα σύστημα pay-as-you-go μπορεί να απεικονιστεί ως ένα απλό σύστημα αγωγών, όπου τα χρήματα από τρέχουσες εισφορές να έρχονται στο εμπρόσθιο άκρο και τα χρήματα αυτά να πηγαίνουν σε τρέχοντες δικαιούχους στο άλλο άκρο. Έτσι θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι σε κάθε δεδομένη στιγμή θα μπορούσαν να υπάρχουν, ας πούμε, 40 εκατομμύρια άτομα που λαμβάνουν παροχές στο πίσω άκρο του αγωγού· και για όσο χρονικό διάστημα είχαμε 40 εκατομμύρια ανθρώπους να πληρώνουν φόρους στο εμπρόσθιο άκρο του σωλήνα, το πρόγραμμα θα μπορούσε να να συνεχιστεί για πάντα. Δεν απαιτείται διπλασιασμός των συμμετεχόντων κάθε φορά που μια πληρωμή γίνεται σε τρέχοντες δικαιούχους. (Δεν χρειάζεται να είναι ακριβώς ο ίδιος αριθμός εργαζομένων και των δικαιούχων σε μια δεδομένη στιγμή - απλά πρέπει να υπάρχει μία σταθερή σχέση μεταξύ των δύο.) Εφόσον το ποσό των χρημάτων που έρχονται στο εμπρόσθιο άκρο του σωλήνα διατηρεί μία ισορροπία με τα χρήματα που έχουν καταβληθεί, το σύστημα μπορεί να συνεχιστεί για πάντα. Δεν υπάρχει μη-βιώσιμη εξέλιξη που να κινεί το μηχανισμό του συνταξιοδοτικού συστήματος pay-as-you-go και έτσι δεν είναι πυραμίδα ή σύστημα Ponzi.
Εάν τα δημογραφικά στοιχεία του πληθυσμού ήταν σταθερά, τότε το σύστημα pay-as-you-go δεν θα είχε σκαμπανεβάσματα στη χρηματοδότηση λόγω δημογραφικών στοιχείων και κανένα λογικό άτομο δεν θα το σύγκρινε με ένα σύστημα Ponzi. Ωστόσο, δεδομένου ότι τα δημογραφικά στοιχεία του πληθυσμού τείνουν να αυξάνονται και να πέφτουν, το ίδιο συμβαίνει και με την ισορροπία των συστημάτων pay-as-you-go. Κατά περιόδους, όταν περισσότεροι νέοι συμμετέχοντες εισέρχονται στο σύστημα από αυτούς που λαμβάνουν τις παροχές υπάρχει τάση για πλεόνασμα της χρηματοδότησης (όπως τα πρώτα χρόνια της Κοινωνικής Ασφάλισης). Κατά περιόδους, όταν οι δικαιούχοι αυξάνονται ταχύτερα από ό,τι οι νεοεισερχόμενοι (όπως θα συμβεί όταν οι baby boomers θα πάρουν σύνταξη), υπάρχει τάση για έλλειμμα. Αυτή η ευπάθεια στα δημογραφικά σκαμπανεβάσματα είναι ένα από τα προβλήματα με τη χρηματοδότηση pay-as-you-go. Αλλά αυτό το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με τα συστήματα Ponzi, ή οποιαδήποτε άλλη δόλια μορφή χρηματοδότησης, είναι απλά η φύση των συστημάτων pay-as-you-go.
Προφανώς η Κοινωνική Ασφάλιση είναι ‘νόμιμη’ γιατί η κυβέρνηση φτιάχνει τους νόμους. Αν δυσκολεύεστε να πιστέψετε ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να λειτουργεί ένα παράνομο σύστημα, διαβάστε αυτό. Αλλά οπωσδήποτε φαίνεται ότι δανείζονται από τον Πέτρο για να πληρώσουν τον Παύλο. Η αναλογία τους ενός συστήματος αγωγών μοιάζει πολύ με αυτό που έκανε ο Charles Ponzi. ... “να απεικονιστεί ως ένα απλό σύστημα αγωγών, όπου τα χρήματα από τρέχουσες εισφορές να έρχονται στο εμπρόσθιο άκρο και τα χρήματα αυτά να πηγαίνουν σε τρέχοντες δικαιούχους στο άλλο άκρο.”... Ίσως κάτι μου διαφεύγει.
Τώρα, κοιτώντας το ιστορικά, νομίζω ότι η Κοινωνική Ασφάλιση έκανε πολύ καλή δουλειά βοηθώντας να ξεφύγουμε από τη Μεγάλη Ύφεση. Αλλά μου φαίνεται (και είναι απλά η γνώμη μου) ότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε την ιδέα για την οποία συνελήφθη ο Charles Ponzi.
Η μεγαλύτερη απόδειξη ότι λειτουργεί παρόμοιο σύστημα με αυτό του Ponzi είναι ότι τελικά φαίνεται ότι “δεν δουλεύει!” Βλέπουμε την ενοποίηση των ταμείων γιατί θα είχαν πτωχεύσει σε λίγα χρόνια. Δηλαδή θα καταρρεύσει. Ο λόγος για αυτό, όπως ισχυρίζονται, είναι γιατί δεν υπάρχουν αρκετοί νέοι άνθρωπο που να πληρώνουν στο σύστημα με τα χρήματα των οποίων να πληρώσουν αυτούς που συνέβαλαν όλα τα χρόνια που δούλευαν. Οπότε είναι αυταπόδεικτο ότι δεν υπάρχουν αρκετοί Πέτροι για να πληρώσουν τους Παύλους.
Επιτρέψτε μου να αναφέρω ξανά το σχόλιο από τον FTC: “Όλες οι πυραμίδες ή τα συστήματα Ponzi καταρρέουν. Όταν το σχήμα καταρρεύσει, οι περισσότεροι επενδυτές βρίσκονται στον πάτο, ανήμποροι να καλύψουν τις απώλειές τους.” (Debra Valentine, General Counsel for the U.S. FEDERAL TRADE COMMISSION)
Όπως και να παραποιήσει κάποιος τις λεπτομέρειες, τα γεγονότα είναι ότι τουλάχιστον κάποιοι άνθρωποι στην κυβέρνηση χρησιμοποίησαν την Κοινωνική Ασφάλιση ως μέσο για να κάνουν μία απάτη. Το 1983 η κυβέρνηση προέβλεψε τη “δημογραφική αλλαγή” που θα έφερναν οι Baby Boomers και θα είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση της Κοινωνικής Ασφάλισης. Για να το αποτρέψουν αυτό, το Κογκρέσο αύξησε τους φόρους και μείωσε τις συντάξεις (Ο Πέτρος πληρώνει περισσότερο, ο Παύλος παίρνει λιγότερα). Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση συγκέντρωσε περισσότερα χρήματα, 667 δις δολάρια επιπλέον ήρθαν από το 1983 ως το 2001, και η κυβέρνηση τα ξόδεψε! Ο ορισμός της απάτης είναι “ενσυνείδητη παραποίηση της αλήθειας, που στηρίζεται στην εμπιστοσύνη και στην ευπιστία των άλλων και αποβλέπει σε οικονομικά κυρίως οφέλη”. Οπότε η κατάρρευση της Κοινωνικής Ασφάλισης είναι λόγω του ότι δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που να πληρώνουν το σύστημα, ή εξαιτίας κακοδιαχείριση των κεφαλαίων;
Προσωπικά, πληρώνω στο σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης 27 χρόνια. Δε νομίζω ότι θα μπορέσω να αναπληρώσω τις απώλειές μου. Μακάρι εσείς να ‘μπήκατε στο ξεκίνημα’ και να πάρετε περισσότερα από εμένα.
Το MLM δεν είναι σύστημα Ponzi επειδή υπάρχουν πραγματικά προϊόντα και είναι μία πραγματική επιχείρηση.
Το άρθρο αυτό είναι αρχικά γραμμένο από τον Tim Sales και η μετάφρασή έγινε από τον Θεόδωρο Αραμπατζή
Πηγή:
